İlk Çıktığında Gişede Çakılan Ancak Bugün "Efsane" Sayılan 9 Kült Film

Esaretin Bedeli

Her yıl yüzlerce film büyük umutlarla vizyona giriyor. Yapımcılar milyonlarca dolar harcıyor, devasa reklam kampanyaları düzenleniyor. Ancak beyaz perdenin matematiği her zaman bütçe hesaplarına uymayabiliyor. Bazı filmler, vizyonda kaldığı süre boyunca yapımcılarını hayal kırıklığına uğratıp "fiyasko" olarak adlandırılsa da, DVD satışları, internet kültürü ve kulaktan kulağa yayılan övgülerle sonradan kült statüsüne erişebiliyor.

Bugün "Nasıl olur da bu filmi izlemezler?" diye şaşıracağınız, hatta belki de en sevdiğiniz filmler listesinin zirvesinde yer alan yapımların, ilk günlerinde nasıl bir hüsran yaşadığını görünce çok şaşıracaksınız. İşte gişede batıp, kalplerde taht kuran o efsane filmler:

1. Esaretin Bedeli (The Shawshank Redemption) - 1994

• Türü: Dram

• IMDb Puanı: 9.3

Listeye zirveden başlamak gerekirse, şu an IMDb Top 250 listesinin tartışmasız lideri olan Shawshank Redemption, vizyona girdiğinde tam bir hayaleti oynadı. Stephen King'in romanından uyarlanan ve "Umudun en karanlık yerlerde bile yeşerebileceğini" anlatan bu başyapıt, o dönem sadece 16 milyon dolar hasılat elde edebildi. O yılın güçlü rakipleri (Forrest Gump ve Pulp Fiction) arasında kaybolan film, kablolu televizyon yayınları ve video kaset kiralama döneminde gerçek değerini buldu. Bugün sinema tarihinin en kusursuz senaryolarından biri olarak kabul ediliyor.

2. Blade Runner (Bıçak Sırtı) - 1982

• Türü: Bilim Kurgu / Cyberpunk

• IMDb Puanı: 8.1

Oyun dünyasının da yakından tanıdığı Cyberpunk temasının sinemadaki atası sayılan Ridley Scott imzalı Blade Runner, tam anlamıyla "zamanının ötesinde" bir yapımdı. 28 milyon dolarlık bütçesine rağmen gişede sadece 27 milyon dolarkazanarak zarar etti. O dönem izleyicisi, Star Wars tarzı daha hızlı ve aksiyon dolu bilim kurgulara alışıktı; Blade Runner'ın felsefi derinliği, karanlık atmosferi ve Android (Replicant) etiği üzerine sorduğu sorular ağır geldi. Ancak yıllar içinde görselliği ve Rick Deckard'ın hikayesi, bilim kurgu sinemasının mihenk taşı haline geldi.

3. Dövüş Kulübü (Fight Club) - 1999

• Türü: Psikolojik Gerilim

• IMDb Puanı: 8.8

"Dövüş kulübünün ilk kuralı, dövüş kulübünden bahsetmemektir." Ancak biz bahsetmek zorundayız çünkü bu film, pazarlama hatasının en büyük kurbanlarından biriydi. Brad Pitt, Edward Norton ve yönetmen koltuğunda David Fincher gibi isimlere rağmen, film 63 milyon dolar bütçe ile çekilip sadece 37 milyon dolar hasılat yapabildi. Tüketim toplumuna getirdiği sert eleştiriler o dönem anlaşılamadı. Ancak DVD'si çıktığında adeta bir patlama yaşandı ve Fight Club, modern sinemanın en ikonik, replikleri en çok ezberlenen filmlerinden biri oldu.

4. Büyük Lebowski (The Big Lebowski) - 1998

• Türü: Komedi

• IMDb Puanı: 8.1

Coen Kardeşler'in yönettiği bu film, Jeff Bridges'in canlandırdığı "The Dude" karakteriyle bir yaşam felsefesi yarattı. Ancak vizyona girdiğinde, karmaşık olay örgüsü ve "hiçbir şeyi takmayan" tavrı nedeniyle gişede 46 milyon dolar gibi sönük bir hasılatta kaldı. Eleştirmenlerin o dönem "anlamsız" bulduğu film, internet kültürünün yükselişi ve meme (internet şakası) dünyasının katkısıyla devasa bir hayran kitlesi kazandı. Bugün filmin adına festivaller bile düzenleniyor.

5. Son Umut (Children of Men) - 2006

• Türü: Distopik / Dram

• IMDb Puanı: 7.9

Tek çekim (long-shot) teknikleriyle sinema derslerinde okutulacak kadar teknik bir başarıya sahip olan Children of Men, ne yazık ki pazarlama kurbanı oldu. Kısırlığın insanlığın sonunu getirdiği distopik bir geleceği anlatan film, 76 milyon dolar harcanarak çekildi ancak gişede 35 milyon dolarda kalarak büyük zarar etti. Alfonso Cuarón'un bu başyapıtı, atmosferi ve gerçekçiliği ile bilim kurgu severlerin "gizli hazinesi" olarak sonradan keşfedildi.

6. Donnie Darko - 2001

• Türü: Gizem / Bilim Kurgu

• IMDb Puanı: 8.0

Jake Gyllenhaal'un kariyerindeki dönüm noktası olan Donnie Darko, talihsiz zamanlamanın kurbanı oldu. Filmdeki uçak kazası ögeleri, 11 Eylül saldırılarıyla aynı döneme denk gelince reklamları kısıtlandı ve gişede sadece 7,5 milyon dolar kazanarak tam anlamıyla battı. Ancak o karmaşık senaryosu, "Frank" isimli ürkütücü tavşan kostümü ve zaman yolculuğu teorileri, filmi kısa sürede bir yeraltı efsanesine dönüştürdü.

7. Scott Pilgrim vs. the World - 2010

• Türü: Aksiyon / Komedi

• IMDb Puanı: 7.5

Bizim gibi oyun severler için yeri çok ayrı olan, çizgi roman ve video oyun estetiğini beyaz perdeye en iyi yansıtan film şüphesiz Scott Pilgrimdir. Edgar Wright'ın bu görsel şöleni, "Boss dövüşleri", ekranda beliren puanlar ve indie rock müzikleriyle tam bir "geek" rüyasıydı. Ancak genel izleyiciye çok "niş" geldiği için 49 milyon dolar hasılatta kaldı. Buna rağmen oyun kültürüyle büyüyen nesil filmi o kadar sahiplendi ki, bugün modern zamanların en sevilen kült yapımları arasında yer alıyor.

8. Hugo - 2011

• Türü: Macera / Aile

• IMDb Puanı: 7.5

Suç filmlerinin usta yönetmeni Martin Scorsese'nin bir aile filmi çekmesi herkesi şaşırtmıştı. Sinemanın büyüsüne bir aşk mektubu niteliğinde olan Hugo, 170 milyon dolarlık devasa bütçesine rağmen sadece 73,8 milyon dolarkazanabildi. Ancak sanatsal kalitesi o kadar yüksekti ki, gişedeki başarısızlığına rağmen Akademi tarafından 11 dalda Oscar'a aday gösterildi ve değeri sonradan teslim edildi.

9. Brazil - 1985

• Türü: Bilim Kurgu / Fantastik

• IMDb Puanı: 7.8

Terry Gilliam’ın bürokrasiyi ve totaliter rejimleri absürt bir dille eleştirdiği Brazil, görsel olarak büyüleyici ama izlemesi "zor" bir filmdi. Bu durum gişeye yansıdı ve sadece 9,9 milyon dolar hasılat elde edebildi. Ancak distopik filmler arasında, 1984 romanının kara mizahla harmanlanmış hali olarak görülen yapım, bugün bilim kurgu sinemasının en saygın örneklerinden biri kabul ediliyor.